دادسرا و دادگاه عالی انتظامی قضاتدادسرا و دادگاه عالی انتظامی قضات نهاد نظارتی قوه قضائیه ایران بر رفتار و عملکرد قضات است. این نهاد نظارتی ضمن کنترل اعمال و رفتار قضات، دارای وظایف، و شرایطی است که اگر رعایت نشود، مجازات‌هایی را برای قاضی خاطی در پی خواهد داشت. در این نوشتار هریک از ساز و کارهای این نهاد قانونی مورد تبیین و بررسی قرار خواهند گرفت. ۱ - مقدمهبرای نظارت مؤثر، بر حُسن جریان قضایی، به‌خصوص اعمال و رفتار قضات، رسیدگی به تخلفات آنان، از لحاظ ترفیع و ارتقاء و از حیث تعیین کیفر انتظامی و تعلیق قضات متهم به ارتکاب جرم، مراجع ذیل را قانون پیش‌بینی کرده است: ۱- دادسرای انتظامی قضات. ۲- دادگاه عالی انتظامی قضات. ۳- دادگاه عالی تجدید نظر انتظامی قضات، که در تهران تشکیل می‌گردد. ۴- محکمه عالی انتظامی. ۲ - دادسرای انتظامیدادسرای انتظامی قضات، برای نخستین بار در اجرای لایحه قانونی سازمان دادسرای انتظامی قضات مصوب مهرماه ۱۳۳۱ تشکیل گردید. این دادسرا از دادستان انتظامی و به تعداد لازم دادیار و کارمند اداری تشکیل می‌شود شرایط دادستان به قرار زیر است: ۱- حداقل ۴۵ سال سن. ۲- ۲۰ سال سابقه قضایی. ۳- حداقل پایه ۱۰ قضایی. ۴- در دوره ۱۰ ساله اخیر خدمت خود، محکومیت انتظامی از درجه چهار به بالا نداشته باشد. ۳ - وظایف دادسرا۱- تحقیق در جهات اخلاقی و اعمال و رفتار منافی با حیثیت و شئون قضایی و سوء شهرت کارمندان قضایی. ۲-تحقیق در مورد مسامحه در انجام وظایف اداری مثل به موقع حاضر نشدن. ۳- بازرسی و کشف تخلفات و تقصیرات مستخدمین قضایی. ۴ - جهات شروع به رسیدگی۱- شکایت ذی‌نفع. ۲- اعلام مراجع رسمی صلاحیتدار. ۳- ارجاع دادگاه عالی انتظامی. ۴- مشهودات و مسموعات و اطلاعات دادستان انتظامی و یا دادیاران دادسرای انتظامی. ۵- اعلام وزیر دادگستری یا دادستان کل. ۵ - دادگاه عالی انتظامیدادگاه عالی انتظامی قضات تنها مرجع قضایی است که با کیفرخواست دادستان به تخلفات قضات رسیدگی می‌کند. این دادگاه از یک نفر رئیس و دو نفر عضو اصلی تشکیل می‌گردد و دارای یک عضو علی البدل است. این دادگاه در طول دادسرای انتظامی قضات بوجود آمده و با محکمه عالی انتظامی قضات فرق دارد. ۶ - شرایط اعضا۱-حداقل درجه علمی دارای لیسانس (حقوق). ۲-حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت قضایی. ۳-عدم محکومیت انتظامی بالاتر از درجه ۳. قضات از طرف رئیس قوه انتخاب شده و غیر قابل تغییر بوده و موظف به قبول خدمت در دادگاه انتظامی می‌باشند و الا بازنشسته می‌شوند. ۷ - مهمترین وظایف۱- رسیدگی به تقاضای تعلیق (که این تقاضا از طرف رئیس قوه، دادستان کل و دادستان انتظامی مطرح می‌گردد). ۲- رسیدگی به تقاضای ترفیع قضات. ۳- مرجع نهایی تخلفات انتظامی وکلا (رسیدگی به تخلفات اعضاء هیئت مدیره و اعضای دادگاه‌های انتظامی و دادستان و دادیاران انتظامی وکلا، مرجع شکایت از رد تقاضای پروانه وکالت از جانب هیئت مدیره کانون وکلاء و...). ۴- رسیدگی به تخلفات اعضای دادگاه و دادستان انتظامی کانون کارشناسان رسمی. ۸ - تقصیرات و جرایم قضات۱- بی‌نظمی در دفاتر، محاکم، دادسراها . ۲- تاخیر در رسیدگی. ۳- عدم اعلام ختم رسیدگی. ۴- افشاء رای قبل از اعلام رسمی. ۵- عدم گزارش تخلفات اداری. ۶- رفتار مُوهن قضات نسبت به یکدیگر. ۷- عدم ضَم اسناد و مدارک طرفین در پرونده. ۸- گزارش خلاف واقع. ۹- طفره و تعلل از صدور رای. ۱۰- تکرار تخلف. ۱۱- غیبت قضات. ۱۲- تخلفات و مجازات‌ها در سایر قوانین. ۱۳- اعتبار ندادن به اسناد ثبت شده. ۱۴- عدم ابراز اسناد و اوراق مورد نیاز مراجع قضایی. ۱۵- بازداشت متهم بیش از ۲۴ ساعت بدون تفهیم اتهام و... ۹ - مجازات‌های انتظامی۱- اخطار کتبی بدون درج در برگ خدمت. ۲- توبیخ کتبی با درج در برگ خدمت. ۳- کسر حقوق ماهانه تا یک ثلث از یک ماه تا شش ماه. ۴- انفصال موقت از سه ماه تا یکسال. ۵- تنزل پایه، یک درجه یا زیادتر. ۶- انفصال دائم از خدمت قضایی. ۷- انفصال دائم از خدمت وزارت دادگستری. ۸- انفصال دائم از خدمت دولت. ۱۰ - فهرست منابع۱- بیات، محمدرضا، دادرسی انتظامی و تقصیرات انتظامی قضات، تهران، خط سوم، چ سوم، ۱۳۸۵، ص۲۹۰-۹۹. ۲- شمس، دکتر عبدالله، آیین دادرسی مدنی، تهران، دراک، چ چهارم، ۱۳۸۵، ج۱، ص۲۰۲-۱۷۴. ۳- مدنی، دکتر سید جلال الدین، آئین دادرسی مدنی ۱و۲، تهران، پایدار، چ اول، ۱۳۸۲، ج۱، ص۴۸۴-۴۶۹. ۱۱ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «دادسرا و دادگاه عالی انتظامی قضات»، تاریخ بازیابی:۱۴۰۰/۰۲/۱۳. رده‌های این صفحه : دادگاه عالی انتظامی قضات | قوه قضائیه
|